mưa tháng mười hai

MƯA THÁNG MƯỜI HAI
Mưa lúc gần sáng.
Chỉ là tạo cho mình một cảm giác bâng khuâng kỳ lạ thôi chứ không gì.
Nhớ đứa nhỏ mà mình trị bịnh cho nó quá chừng. Không biết giờ này nó vẫn ngủ yên hay là...
Cũng quên nói, là từ 1/11, mình bắt đầu học Đông Y.

viết để nhớ

chuyển hết toàn bộ trang của Đá về đây...

Cho Đá

CHO ĐÁ

Chờ khi bóng khuất sau bờ giậu

Hương cũng tan theo tiếng xe gầm

Chờ khi nước mắt khô trong mắt

Gói cất nhớ thương tại chỗ nằm.

Chờ nhau, biết đến bao giờ nhỉ?

Làm sao tính được hết tháng năm?

Đã cột cho mình đôi sợi chỉ

Mà mắc chi đâu cứ khóc thầm.

Thôi thôi, giũ bụi rời tay áo

Mỏi mòn, chưa thấy bóng tri âm

Đốt nhang soi lối, về núi ngủ

Đá vờn bóng đá suốt muôn năm.

người viết...

ĐỌC THƠ CỦA ĐÁ

Đặng Đình Túy

1

Tôi biết tên thật của người thơ. Tôi cũng biết những bút hiệu của nàng. Khá nhiều. Nhưng tôi chỉ có quyền viết rằng thơ ấy là thơ của Đá. Nàng là Đá. Và  là … đàn bà. Và nàng ghi rằng thơ ấy của nàng, – của Đá. Ta đành chìu theo ý nàng. Hẳn kẻ ấy phải có ít ra một lần nhìn thấy “khía-cạnh-đá” của mình. A, tâm hồn nghệ sĩ là vậy. Giữa một thức giấc, giữa đoạn đường đi, giữa phút thẫn thờ tự soi ngắm, ngay cả khi giữa ồn ào nhộn nhịp chói chang bỗng thoáng nhận ra dáng mình. Và lẩm bẩm : mình đá thật! 

Giây phút “ngộ” thoáng chốc như kinh nghiệm của một thiền sư.

Ừ nhỉ, nàng là đàn bà, nhưng đá. Bộ đá không thể là đàn bà sao? Có điều để là đá thì phải được hình thành qua một quá trình. Như vậy kẻ xưng mình là đá đã nói nhiều lắm đấy. Nói rằng không phải bẩm sinh ta là đá mà ta chỉ trở thành. Cuộc kết thạch đòi hỏi nhiều chu kỳ hóa thân. Hóa thân của cực hình.

Nhưng chắc bây giờ hết rồi. Bây giờ người thơ tỉnh táo đón nhận. Mỗi giòng chữ viết sau đó là những tỉnh táo đón nhận.
Bạn đã thấy bà nội trợ làm dưa chua chưa? Bà nén bà lèn mọi thứ vào trong hũ sành nhỏ. Có ai lắng nghe được tiếng rên rỉ khi lên men của từng cánh lá cải, từng cộng rau, từng củ hành, lát tỏi thái nhỏ trộn với lớp nước muối đựng trong lọ sành?

Nào, giờ ta thử mở nắp ra xem.

cho một đứa vừa yêu

CHO MỘT ĐỨA VỪA YÊU

chết chìm dưới vực chưa em?
con tim trót đã yếu mềm, biết sao...

ngồi coi đất thấp trời cao
lần khân rồi cũng ra vào cõi yêu

bởi duyên, bởi phận mà liều?
bởi căn kiếp trước có điều nghiệt oan?

bởi không nhìn thấu đá vàng
chân đi, lòng vẫn mang mang nỗi niềm

xin em cứ thật hồn nhiên
cười trong chín cõi mây thiêng rồi về.

nhớ gì...

NHỚ GÌ NHƯ NHỚ NGƯỜI DƯNG

nhớ gì như nhớ người dưng
nửa đêm ra đứng ngoài sân thở dài

nhớ gì như gái nhớ trai
nhớ đôi con mắt nhớ hai nụ cười

nhớ in như chuyện giỡn chơi...
mà thôi cứ nói cho rồi... giấu chi!

hoa nhà, trái rừng...

HOA NHÀ, TRÁI RỪNG...
Có người tặng một cái máy ảnh mới.
Táy máy chụp thử. Tuy chưa "nghề" nhưng như vầy đã tạm hài lòng.

Hình 1,2: Hoa bướm đêm

Hình 2

 Mắc cỡ tây. Thấy hoa này thì coi như tết sắp đến. Chấm dứt mùa mưa rồi!

Trái... cứt quạ trên rừng., Chưa coi lại dược tính, nhưng nghe cái tên thấy... ớn quá. Ớn nhất là ngó sặc sỡ ngọt ngào vậy chứ đắng nghét à.

 Hoa thủy nữ ấn. Nước đã rút, hoa vẫn ráng nở thêm vài ngày nữa.

Mầm lau sậy

Và giờ thì... gõ thôi... Sợi tóc phai để trả nợ mấy nụ cười.

ám ảnh

 Vài tháng nữa, bà cụ tròn chín mươi tuổi, nhưng hiện giờ bà vẫn còn phải bôn ba ngoài đường, kiếm sống bằng tiền lời từ việc bán vé số.

Buổi sáng hôm nay, có một tổ chức từ thiện tới xã khám bệnh, phát thuốc miễn phí cho dân nghèo ở xã Thành Long. Đối tượng là các cụ già. Bà cụ là một trong những người được mời tới khám bệnh. Trong khi chờ đợi đến lượt mình, bà vẫn không rời xấp vé số.

Hai vợ chồng già, sống ở bờ Nam sông Bến Sỏi. Không con cái để tựa nương ...
Đôi mắt bạc phếch màu thời gian của bà ám ảnh tôi suốt chặng đường dài. Tự hỏi: Bao giờ thì bà được nghỉ ngơi...

bắt đền

BẮT ĐỀN

Bài này lâu lắm rồi. Có người mang phổ nhạc . Tình cờ lượm được, thôi cất làm kỷ niệm. Cũng xin cám ơn người. 

Bắt đền bông hồng trắng
Ngây thơ trong mưa chiều
Bắt đền bao trưa nắng
Mắt xoay vòng tìm nhau

Bắt đền chiếc nón rách
Che đầu trưa lang thang
Bắt đền khu vườn vắng 
Ngập ngừng hương Ngọc Lan


Bắt đền bao quán xá 
Đã thành nơi đón đưa
Bắt đền bao cây lá
Đã mở nguồn cho thơ


Và bắt đền tất cả
Không chừa riêng một ai
Vì một chiều đã lỡ
Để người tay cầm tay.
 Tháng 11.1990
Nghe nhạc ở đây

truyện của Hồ Hữu Tường

lang thang. lượm đọc. để dành
May ra kiếm được mấy phần công phu.

CON THẰN LẰN CHỌN NGHIỆP(*)
... nếu ngươi có lòng muốn độ hằng hà sa số chúng sanh, thì cố gắng trau dồi văn tài cho tương xứng, văn ngươi tung ra là có thể cảm hoá triệu triệu người…. Rồi, cũng phải luyện văn tâm, để cho văn ngươi có thể nhen nhúm được trong lòng mỗi người một điểm lửa thiêng. Lửa bắt cháy, văn của ngươi như dầu rót thêm vào, làm cho ngọn lửa sáng lên….

tạ lỗi người dưng.

...
Không phải họ hàng
Không ruột thịt
Thương nhau từ độ biết nhau thôi
Lỗi lầm nếu có, xin dung thứ
Mai mốt còn nguyên một tiếng cười.

hạnh phúc vay...

HẠNH PHÚC VAY

trả hết về người, chuyện cũ đẹp ngời

chuyện đôi ta buồn nhiều hơn vui...

Vay anh một gánh nghĩa tình
Một ôm yêu dấu một bình tương tư
Vay anh một khúc bơ vơ
Một dòng đau đớn một bờ gió trăng


Mười năm chẵn lẻ đếm thầm
Vay rồi phải trả, lãi ròng tính sao?

Trả bằng hương tóc chiêm bao
Trả bằng nước mắt, gầy hao xác hồn

Trả trong rời rã  thịt xương
Trả trong gió cuộn, sóng lừng, mưa rơi...
Trả trong nắng nhạt trăng côi
Trả trong đòi đoạn phận người vô danh

Thôi thì thôi nhé, phù vân
Hồng trần mấy bữa, cũng đành vậy thôi.
Lạy anh, em trả nụ cười
Vốn lời sau chót cho người. Em đi.

Tự dưng... choáng váng

Tự dưng choáng váng...
Lạ lùng!
Tự dưng tim nhảy cà tưng, ôi Trời!
Tự dưng ngồi nhớ mặt người
Nhớ hai con mắt cười cười. Chết chưa...
Nghiêng mày tưới đẫm câu thơ
Chớp mi vừa trọn giấc mơ ban ngày

Đưa bàn tay vỗ bàn tay
Tiễn cơn say nắng ra ngoài hiên mưa.

Từ....

TỪ...

Từ em trở gót về rừng
Làn hương đã nhạt, bóng hình dần phai
Còn thương ánh mắt thơ ngây
Đưa tay níu sợi tóc gầy làm vui.


Từ em ngồi xuống hiên đời
Chỉ còn nghe được tiếng cười trẻ thơ
Mai ra hát giữa đồng xa
Mượn xe gió chở bài ca tuyệt tình.

lại lên rừng...

LẠI LÊN RỪNG...

Có nhiều chuyện để lên rừng. Chuyến này, là vì cái "nàng" này đây...

 Nàng có một cái tên rất là kiêu sa: bạch phượng. Mà phải ngay mùa này, mùa nước nổi trắng trảng, mới thấy nàng sè sẹ nở ở một góc khiêm tốn trong trảng. Đây là một loài địa lan quý hiếm còn sót lại ở Trảng Tà Nốt. Mùi hương dịu nhẹ dễ thương. Tính mời nàng về vườn nhà chơi mà bị ông chủ rừng ré quá xá cỡ, thôi đành "rước" về bằng máy ảnh (của vườn quốc gia luôn)!

Đây là một  trong những loại hoa rong, chỉ có trong mùa nước ngập. "Đặc sản" của Vườn quốc gia LG.

 Thủy nữ ẩn kề bên bông súng trắng.

Đây là Sâm lan, một loại thuốc bổ, có nhiều công dụng chữa bệnh, đặc biệt cho phụ nữ. Hoa đẹp mà tính cũng tốt, hén.

Rừng ngập. Khu này chỉ rặt một thứ tràm nước. Thơm. Dùng làm thuốc được.

Vậy thôi. Ngàn lời nói không thể tả hết... Hẹn dịp khác lại tái ngộ rừng.

ngày con xa nhà...

NGÀY CON XA NHÀ

Ngày con nắm tay áo mẹ
bỡ ngỡ trước tấp nập người xe
bước vào cuộc thi cuối cùng chấm hết tuổi học trò
mẹ như đang ẵm trên tay đứa bé ba tuổi
áo đỏ, hài thêu
ngày con vào mẫu giáo.


Ngày con tung tăng hớn hở
xếp dọn hành trang
cựu sinh viên(*) nôn nao thay cho tân sinh viên như thể ngày mai mình nhập học
quên mình bạc tóc...

Ngày con ôm mẹ, rời tay
Sân trường xa nâng niu con thay mẹ
Con cười tươi trước muôn điều mới mẻ
Đường về, mắt mẹ cay.

Ngày tràn ứ tự do
không nghe mẹ mỗi chiều nhắc con học bài đi tắm đi ăn cơm đi tắt tivi đi ngủ sớm...
nửa đêm
con nhắn tin trong nước mắt
như tự nói với mình:
"mẹ ơi, con thèm cơm mẹ nấu!"

(*)Mẹ nguyên là sinh viên trường con đang học.

tôi ở nơi đâu?

TÔI Ở NƠI ĐÂU?

tìm tôi, tôi ở nơi nào
từ nơi đồng bãi xác xao tìm về
tìm tôi từ những cơn mê
từ trong tâm thức ủ ê tháng ngày

tìm tôi trong những trùng vây
nhịp đời cơm áo. vần xoay cuộc đời
tôi...
tìm tôi giữa biển người
thì ra lạc lõng khóc cười dưới trăng.

tôi ngồi tôi khóc ăn năn
dỗ mình. 
thôi nhé,
một lần này thôi!


Nói với mình...
"Tôi ở nơi đâu?"
Nhiều lần tôi tự hỏi tôi như vậy. 
Bài này viết đã lâu lắm rồi, cũng có đăng rải rác trên vài blog, nhưng vẫn cứ muốn đăng lại nơi này, Có lẽ, cũng vì cái sự đi "tìm tôi" hoài hoài mà cho tới bây giờ, tôi vẫn là một kẻ ngu ngơ giữa trùng vây cơm áo, giữa chợ đời vốn đầy nhốn nháo và bất trắc?
Nhưng,ai mà biết, trong cõi xô bồ ấy, có biết mấy thương yêu mà chỉ cần để ý một chút, ta sẽ nhìn thấy...

coi đỡ buồn

Coi đỡ buồn.

Trong thời gian vừa qua, chủ blog có quá nhiều chuyện bận rộn nên không coi sóc nhà cửa gì hết, để nhà đóng rong. Trước khi có món mới, mời mọi người dùng tạm món... khai vị này đỡ  nha.

Đây là cảnh tượng đông vui hồi đầu tháng Bảy. Mình cũng giống nhiều phụ huynh khác, chực chờ trước cổng trường đợi Gà con đi thi đại học.

 Gà con đang căng thẳng theo dõi đáp án môn thi trước.

Và... hí hửng vì thấy mình làm trúng (bi nhiêu phần trăm hông biết)

Khoái nhất là khi  buông bớt hết việc, ra vườn chăm cho cái nàng đang mang vác lặc lè này. Đây là giống chuối cau, đã từng ăn năm ngoái, nhưng không  hiểu sao năm nay hắn tốt... đột biến, trái nào trái ấy ú nu...

Đây là hai nàng đu đủ cũng mang vác lặc lè. Hôm bữa thấy đám đu đủ con ai đó ném hạt ngoài đường, tự mọc lung tung. về cắm xuống, kết quả lên được 3 . Một thì là... đực rựa, cao ngất mà không trái trăng chi, đốn bỏ. Còn hai nàng. Một nàng đã có trái bói. Tức mình vì trái thì nhiều mà nhỏ chút xíu, mình hỏi một bà chị. Bả nói em mà nuôi nó tới cỡ đó (trái vừa rồi bằng cái chén ăn cơm loại vừa) là quá giỏi. Chứ giống đu đủ này nhỏ trái lắm, ăn rất ngon mà ăn cho vui thôi à.
Cũng buồn là mấy trái đu đủ đã dứt rồi đó, hổng có hột!

Đây là mấy bao gừng. Đọc trên mạng thấy có cách trồng gừng trong bao nilon cho năng suất tốt lắm, mình... không tin, nên trồng thử một mớ. Kết quả thì chờ đến... Tết, nhưng hiện tại thấy lên tốt. Hậu quả là tốn một mớ xu hơi bộn. hình này chụp hồi hắn mới trổ mầm.

"Nhà em có hoa vàng trước ngõ..." mà tường không có cao. Hihi. Giàn mướp đã trổ hoa, kéo theo lũ ong mật ong ruồi quá xá. Hy vọng sắp tới trái nhiều.

Có một bí  mật nho nhỏ nằm sau cánh cổng này... đố bạn đọc tìm ra.

Nhưng thôi, rửa mắt đến đây đủ đỡ buồn rồi ha...

nói một mình

 NÓI MỘT MÌNH

Thiệt tình, sống mấy mươi năm

Thoắt nghe một tiếng than thầm, thất kinh

Hóa ra bèo bọt linh đinh

Bởi bao lục dục thất tình mà ra

Thôi thì cũng ráng tu nhà

Thờ cha kính mẹ cùng là nuôi con

Dạy cho trẻ nhỏ nên khôn

Dạy con lập đức để hườn ngôi xưa

Trải qua bao cuộc được thua

Trận cười cơn khóc cũng vừa qua đây

Thôi thì duyên phận bèo mây

Phước phần cũng có một vài... vậy thôi!

lảm nhảm chuyện cọp con...

LẢM NHẢM CHUYỆN CỌP CON

Ba cậu bạn nhà cách nhau hai ngã tư (hơn 100m). Bảo và Văn nhà sát vách, Cọp nhà ở ngã tư dưới. Chiều chiều, cơm nước xong cậu hay thả tà tà tới nhà hai bạn chơi một lát rồi về. Bảo con nhà thợ may. Văn con ông sửa chữa điện tử. Cọp chơi thân với Bảo hơn vì Bảo học trên một lớp mà đã ra vẻ đàn anh, hợp với tính trầm trầm của cậu. Văn bằng tuổi Cọp, người nhỏ con, nói chuyện cũng có phần hơi ngang ngược. Lâu nay, thi thoảng cũng có vài chuyện hiểu lầm, nhưng rồi đều được bỏ qua. Lần này thì khác…

Tối nay, khi đi chơi về, Cọp dừng lại trước phòng làm việc, lí nhí chào mẹ và đi lướt như chạy xuống nhà. Cảm thấy có điều gì bất an, mẹ gọi: “Quay lại, con. Có chuyện gì thế?”

Nét mặt Cọp chưa hết căng thẳng, bực tức, nó nói tiếng một:

-Dạ, không có gì. Đánh lộn thôi mà.

-Hay ta! Đánh lộn với bạn, về lại hậm hực với mẹ. Phải con không vậy?

Cọp bỗng òa khóc. Tấm tức. Vừa khóc vừa kể nhát gừng 2,3 tiếng một. Phải thật kiên nhẫn mới có thể nghe hết câu chuyện. Hóa ra, chỉ là chuyện nhỏ như… con dế, nhưng vì không khéo khu xử nên đã biến chuyện nhỏ thành chuyện lớn.

-Nó đánh con trước. Nó dùng tay đánh con vào đầu mấy cái. Vì nó nhỏ con nên tức lắm, con cũng ráng nhịn, và la nó rồi đi về. Nhưng nó nhỏ mà nó láo, nó chửi con, nó chửi mẹ, nó xúc phạm gia đình mình… Con tức quá, đánh trả. Chỉ có một cái thôi mà nó gào lên nói con đánh nó rồi nằm lăn ra đường, lượm đá ném con. Nếu không có ba mẹ của bạn Bảo ra rầy nó thì chưa biết sao nữa… Con tức quá, tức quá…

-Thôi đi rửa mặt, uống một ly nước mát, rồi lên đây kể tiếp.

Rửa mặt mày tay chân, thay quần áo, uống nước lạnh rồi mà cậu vẫn… khóc. Khóc tức tưởi đến nỗi không nói được nữa. Mãi đến mười phút sau, cậu mới tiếp tục kể, lần này rõ ràng hơn, nhưng vẫn trong nước mắt.

-Con vừa tính về thì thằng Văn mượn dép con để mang cái đĩa nhạc về nhà cho má nó. Nó mượn mà không nói. Con vịn vai nó lại nói không được lấy dép tao, tao phải về nhà liền…

Nhưng, cái vịn vai không biết thế nào mà làm cậu kia tuột tay làm rơi cái đĩa xuống đất. Chỉ có vậy thôi nhưng cậu nhỏ  làm ầm lên, đòi Cọp phải “đền” vì tại Cọp mà rớt đĩa, nó hư rồi về cậu sẽ bị đòn nhừ xương. Cọp nói mới có rớt mà, chắc không sao. Nhưng cậu kia một mực “bắt đền” và bắt đầu ném cái đĩa xuống sân, để rảnh tay đánh vào đầu bạn và chửi thề liên tục. Cọp nóng mặt: “Ê không hỗn nhen mậy. Tao nhường rồi mà đánh hoài là sao?” Nhưng cậu kia không chịu nghe. Cọp nổi nóng đánh lại một cái vào vai, thế là cậu kia nằm lăn ra vừa la hét vừa ném đá… Cuối cùng, nhờ sự can thiệp của hai người lớn trong nhà Bảo, Cọp mới có thể ra về.

-Hết chưa?

-Dạ hết.

-Nói hết mà chưa đó, vì còn khóc. Tại sao vậy?

-Con tức. Chuyện nhỏ mà nó làm cho lớn. Nó ngang ngược, chuyện có nói không, chuyện không nói có. Con nhường nó không đánh để nó đánh con toàn vào đầu, rồi lại còn nói chính con đã gây sự …

-Sự việc xảy ra có người lớn chứng kiến không?

-Có. Ba má thằng Bảo. Nhưng hai người chỉ khuyên thằng Văn nên về nhà.

-Con có ý kiến gì trong chuyện này?

Im lặng hồi lâu… “Con tức lắm”

-Vậy con định làm gì?

-Con không biết. Nhưng tức.

-Về được đến nhà như vầy là tốt rồi. Mai, nếu vẫn chưa hết tức thì tìm cách gặp nhau để nói chuyện phải trái. Nếu thấy quá đáng không chơi được thì không chơi nữa. Để dành thời gian cho những chuyện khác bổ ích hơn. Con đã lớn, đã phần nào biết tự kiềm chế, mẹ mừng. Nhưng để tránh những chuyện đáng tiếc tương tự, thì nên tránh qua lại với nó thì hơn.

-Có khi con tránh nhưng nó không tránh thì sao? Hồi lớp 5, nó gây chuyện hoài nhưng cô giáo cứ la con vì cho rằng chì có con mới là người hung hăng gây gổ, nó có chút xíu sao đánh lại con. Bây giờ nó học lớp 7 rồi, chứng nào tật nấy, hông lẽ nhịn hoài. Nó đánh thì con tránh, nó chửi mẹ con hông lẽ con nhịn nó?

-Vậy, con định làm gì?

Im lặng.

-Đánh nhau hay chửi nhau tay đôi, trước những trò vô giáo dục đó, không phải lúc nào cũng tốt. Nhưng phải kiên quyết xử lý cho nó có được bài học thích đáng. Mẹ sẽ nói chuyện này với ba mẹ của Văn.

-Nhưng mẹ ơi, ông ấy cũng…

Tự nhiên mình thấy... cứng họng và... bơ vơ. Mình ôm chặt Cọp vào lòng và mắt tự nhiên cay...
Trực nhớ tới chuyện trên biển Đông mấy bữa nay. Nói ngang, đánh ngang đúng là ba làng cũng… chạy. Nhưng chẳng lẽ, cả bàn dân thiên hạ lớn nhỏ đều… ngó lơ cho cái kẻ ngang ngược mặc sức làm chi thì làm?

Này Cọp con, còn nhỏ, thì đừng tập tánh nóng giận rồi đánh nhau làm chi. Hãy để sức lực mà học hành, mà thành người. Rồi sẽ có lúc con phải đem sức lực, sự hiểu biết và tính kiên cường của mình ra sử dụng một cách đúng chỗ, một khi Tổ Quốc chúng ta cần, đó con!

 Hãy ngủ ngoan đi con. Và quên hết những chuyện buồn bữa nay.

bà già và những chú chó kéo xe

Cách đây hai năm, từ một người bạn ở xa, tôi có cơ duyên gặp người đàn bà nghèo kỳ dị đó. Bẵng đi một thời gian, lại nghe được một thông tin không mấy vui... Repost, để nhớ một trong những nhân vật nữ kỳ lạ của tôi, trong quãng đường cầm bút.

NGƯỜI ĐÀN BÀ NGHÈO TRÊN BẾN TRUNG DÂN

Trung Dân là tên một bến sông ở thượng nguồn sông Vàm Cỏ, thuộc xã Phước Vinh, Châu Thành, Tây Ninh.

Hơn mười năm nay, trên bến sông ấy xuất hiện một nhân vật đặc biệt - một bà cụ già sống trong một căn chòi lộng gió và những con chó vàng. Có con được bà cụ huấn luyện để kéo xe, cũng có con chỉ để giữ nhà, quẩn quanh chân bà, làm trò cho bà vui mỗi khi đi đâu đó về... Đó là bà Ba Mỹ, năm nay đã bước sang tuổi 74. Đặc biệt hơn nữa, là nhờ mấy con chó nhỏ kéo xe ấy mà bà được nhiều người biết đến - một "hiện tượng" ở vùng biên giới nắng bụi rát da người này! Người ta đến có khi vì tò mò coi chuyện xe chó thực hư ra sao. Có người tìm đến vì cảm thương bà mẹ nghèo không có chỗ nương tựa nên sống với bầy chó làm vui! Còn tôi, đến với bà lại là do sự ủy thác của một bạn đọc tốt bụng muốn biếu bà một món quà tết.

Bà Ba Mỹ tên thật là Cao Thị Mỹ. Một cái tên đẹp. Nhưng bà lại "thừa hưởng" một cuộc đời đầy gian nan sóng gió, khó ai sánh kịp. Và, cũng chính bà, có nhiều cái biệt danh mà bất kỳ một người bình thường nào nghe thấy cũng sợ: "Bà Ba sát thủ", "Bà Ba rắn hổ". Cái tên thường nghe nhất, hiền lành và cũng... kỳ cục nhất là "bà già có chiếc xe chó", nói tới là ai cũng biết!

            Bà có chồng, có tới sáu người con. Chồng chết vì một trái mìn sót lại trong chiến tranh. Lúc đó, đứa con lớn mười bốn tuổi, đứa út chưa kịp chào đời. Bản năng người mẹ buộc bà làm tất cả những gì có thể làm được để nuôi sống đàn con: làm mướn, mót mì, mót lúa, trồng đậu trồng rau, tát cá giăng câu, đặt chuột bắt rắn... nói chung tất tần tật những kế mưu sinh lên bờ xuống ruộng đúng nghĩa! Đàn bà như bà, cũng ít có. Những người biết bà kể lại: "Bả giỏi thấy sợ. Đàn bà mà trèo dừa trèo me (hái mướn cho người ta), đánh cá, đào gốc... không thứ gì bà không làm được!"

       Tôi tin. Nhìn người đàn bà ngoài bảy mươi rắn đanh như một gốc cây ngâm bùn lâu năm thế kia... Tôi dám cá, nếu có bạn đọc nào nhìn thấy bà dù chỉ một lần, dù qua ảnh, sẽ khó mà quên được.

            Tôi đã đọc bài viết của một đồng nghiệp trên báo mạng, bởi vậy nên nhận ra bà ngay, dù chưa gặp bao giờ. Lúc đó đang trưa, bà đang lúi húi bẻ nhánh cây khô bên đường. Bạn tôi ngồi sau xe chỉ trỏ và hét toáng lên: "Dì Ba kìa, dì Ba kìa!". Nắng vùng biên mùa này kinh khủng, chúng tôi cứ bịt kín mít như Ninja, vậy mà người đàn bà nhỏ thó và gân guốc đó, cột khăn đầu rìu, áo bỏ vô quần, vẫn trằn mình ra làm việc như không có chuyện gì xảy ra! Bên cạnh đó, chú Vàng đứng ngoe nguẩy đuôi, lọt thỏm trong cỗ xe chở đầy củi, kiên nhẫn chờ đợi.

            Phải đến khi tận mắt nhìn thấy cỗ "cẩu xa" của bà, tôi mới tin trên cái xứ Tây Ninh này có một chiếc xe do chó kéo như thế! Nó được ghép bằng những ống nhựa PVC, loại ống nước thường thấy (cho nhẹ - bà Mỹ giải thích), vài khúc cây và 2 cái bánh xe đạp cũ, trên gác mấy tấm ván nhỏ. Bà chất lên đó mớ rau, mớ ốc, tép tôm hay bao lúa bao gạo, mấy khúc củi khô, bó cỏ cho bò... thậm chí thằng cháu ngoại nhỏ có thể ngồi lên "nhờ" mấy con chó chở đi mua... hủ tiếu!

Mấy con chó cũng hay lắm. Chúng biết nơi cần đến, cần về, và dường như nghe biết tiếng con người. "Hôm bữa, má tui ở dưới bến, có hai cô đi xe du lịch tới nhà tui kiếm má. Thằng con tui cột xe vào cổ con Bích (tên con chó vàng), thách: "Bi giờ con Bích kéo xe xuống bến kiếm bà ngoại nghe. Mấy cô có ngon đi theo nó, sẽ kiếm được ngoại!" hai cô kia gật đầu cái rụp, xe ô tô chạy theo xe chó, bụi mù trời. Xuống tới bến gặp ngay bà ngoại đang kéo cá, mấy cổ phục sát đất!".

            Mấy con chó của bà Ba thuộc loại đặc biệt. Không phải chó Tàu, chó Tây hay chó Nhật gì, chỉ là những chú Vàng quen thuộc như ta thường gặp ở nhiều cửa nhà quê Việt. Những con chó có dáng vẻ thân thuộc và ánh mắt rất lạ, như mắt người: hiền hòa, trung hậu. 

Bà nói về những con chó như người mẹ kể về những đứa con của mình. Mặc cho người nghe xuýt xoa trầm trồ khen mấy chú chó lanh lợi dễ thương, bà cứ vừa kể vừa chắc lưỡi: "Cũng tại tui. Yếu rồi nên phải để "tụi nhỏ" nầy mần phụ, chớ không thì..."

            "Chớ không thì..." là ý bà Ba nói, nếu bà còn khỏe như ngày xưa, chắc chắn không để tụi nhỏ phải kéo xe. Theo dòng hồi tưởng khi nhớ khi quên của bà, cả một quá khứ vất vả cay cực chưa một ngày sướng thân lần lượt hiện lên, thi thoảng được cô con gái xác nhận, giống như một dấu lặng thật dài trong bản nhạc đời bi tráng của bà. "Má cực lắm, mà khỏe lắm! Lội sông giăng lưới, bắt rắn trèo cây, chuyện gì má cũng dám làm... đặc biệt là rắn. Không con rắn nào lọt vô mắt má mà thoát kể cả rắn hổ mang... Má làm còn hơn đàn ông..."

            Bà cười: "Giỏi giang gì, không nhờ mấy con chó thì..."

            Trong suốt câu chuyện của bà, hầu như câu nào cũng "dính" đến mấy con chó, đều thấp thoáng hình ảnh những con chó vàng. Mỗi con có một cái tên, một tính cách riêng: con Bích, con Cơ, Rô, Đầm, Xe, Pháo, Mã... nhưng con nào cũng trung thành với chủ và biến báo bất ngờ! Như chuyện hồi nẳm đánh nhau với rắn hổ mang. Lần đó không có mấy con chó, không biết bà xoay sở ra sao. Phát hiện ra con rắn đang "khè khè" phồng mang trợn mắt ngay trước mặt là quá trễ cho việc bắt rắn hay một cuộc thoát thân! Trong tay chỉ có cây gậy trúc, dì kêu: mấy con... thế là tiếng chó sủa toáng lên tứ phía.  Ba con chó nhỏ nhắn nhưng "tốt tiếng" ra trò, xúm nhau chạy vòng vòng và sủa om sòm. Rắn ta phân vân không biết nên chọn đối tượng nào thì bà Ba đập cho một gậy, hết đường thoát! Đàn chó thay nhau. Trên bờ bao vây đuổi chuột, rắn, dưới nước thì lùa cá... Lúc kiếm được nhiều, cả chủ lẫn chó cùng no. Lúc không còn gì ăn, chủ ôm chó, chó liếm tay chủ gọi là an ủi cho qua cơn thắt ngặt, chẳng "đứa" nào có ý định rời chủ! Cuộc sống của bà trên vùng sông nước này, cứ thấm đẫm một thứ tình cảm tuyệt đẹp khó ai có được. Tôi nghe như mình đang sống giữa những trang viết về Đất rừng Phương Nam của Đoàn Giỏi hay Hương rừng Cà Mau của Sơn Nam.

            "Bà cháu" sống như thế, cho đến một ngày bà Ba không còn đủ sức để khiêng vác gì đi xa được nữa thì đành phải nghĩ cách để "nhờ tụi nhỏ" giúp! "Tụi nó phụ tui kéo xe lâu rồi, không nhớ nổi. Chỉ nhớ bữa đó tui nói với tụi nó là bây giờ tao kéo hết nổi rồi, tụi bay phụ tao nghen, rồi tập cho tụi nó kéo, vậy thôi!"

            Những con chó ban đầu được tập đưa thư, đi chợ. Muốn thông tin cho con gái, cứ viết sẵn, đeo vào cổ nó rồi biểu "về nhà", tự khắc nó sẽ chạy về nhà, đưa tận tay cho con gái. Cần đi chợ, cứ viết danh sách cần mua, đeo vào cổ, biểu "đi chợ!" là chúng chạy một mạch ra tới chợ, tìm đến một người bạn hàng quen. Người này cứ theo lệnh trên giấy mà lấy đủ đồ chất lên, nó chạy te về nhà, không thiếu món gì. Hoặc những bữa có mớ cá, mớ ốc, bông lục bình... bà cứ bỏ lên xe đó và biểu đi đi, là chúng dông thẳng ra chợ rồi đứng đó chờ. Trước khi chủ nhân có mặt thì đừng ai dại dột mà động tay vào những món hàng đó!

          Sáu đứa con, không "nhờ" được người nào! Có mỗi thằng con trai lại bị tai nạn chết rồi, còn lại thì ai cũng nghèo, nuôi thân còn không xong nên đành lỗi đạo với mẹ. Cũng may bà là người thuộc tạng sinh ra để nuôi người khác chứ không để ai nuôi mình! Bảy mươi bốn tuổi, bắt đầu thấy bệnh tật thi nhau rỉa róc cái xác còm cõi. Vậy mà hễ nhúc nhích được là bà xuống bến kiếm cá kiếm ốc hay đi mót lúa. "Mấy hôm nay bịnh tim tái phát, má làm mệt hoài nên mới về đây ở chớ nếu không mấy cô phải xuống bến kiếm..."

            Cả đời chưa nhờ ai chuyện gì lớn, tự nhiên(?!) có người ở đâu tìm đến hỏi thăm, tặng quà, rồi khuyên về sống với con gái để con gái chăm sóc, thỉnh thoảng các cháu lại phụ giúp... Bà Ba Mỹ ứa nước mắt, bần thần: "Cô nói với bạn cô, tui cám ơn lắm! Tự nhiên ở đâu xa lắc, tui có biết cổ là ai mà mang tới cho tui quá nhiều tiền như vầy... tui cám ơn hết sức! Biết từ giờ tới chết, tui có gặp người đó mà đền ơn không?"

Chia tay người mẹ nghèo bên bến Trung Dân, tôi cứ bần thần trước hình ảnh bà trước cỗ xe chó chất nặng nỗi niềm, bần thần trước cảnh thi thoảng bà lại chép miệng: "thôi buồn làm chi. Nè chó, múa chơi tụi con!" rồi nắm tay mấy con chó, nhảy vòng tròn, cười vui như trẻ nít!

tháng Tư đã qua...

THÁNG TƯ ĐÃ QUA

Tháng Tư đã qua rồi đó, nhỏ
Nắng đốt lửa trên vòm phượng vĩ
Ai ngồi ôm một tiếng chuông  ngân.

Tháng Tư đã qua rồi, em.
Không biết nước sông còn trong leo lẻo
Như thuở xưa tình mới vừa xanh?


Tháng Tư đã qua rồi, anh
Hốt mấy ngụm buồn vùi vô quá khứ
Mà niềm vui vẫn chưa thấy trổ mầm.

giữ rừng

Bài này viết năm ngoái. Đoạt được một cái giải báo chí đáng vui nên repost, nhân loạt bài về rừng...

NGƯỜI GIỮ RỪNG 

Anh Huỳnh Tấn Đạt, người đã gắn bó với rừng hơn 15 năm qua

Giữ rừng. Nói một tiếng đơn giản, nhưng chấp nhận vào nghề này mới thấy không đơn giản. Chấp nhận làm người giữ rừng, là chấp nhận đối mặt với nhiều thứ: từ chuyện thiên tai đến… nhân tai, từ chuyện cháy rừng đến nạn phá rừng, lấy cắp của rừng. Dĩ nhiên, làm người giữ rừng thì còn phải chấp nhận… ở rừng, xa cách người thân, xa những tiện nghi của cuộc sống hiện đại, chấp nhận một cuộc sống hết sức đơn giản… Bởi cuộc sống của họ gắn liền với sự bình yên của những cánh rừng.

  *Giữ rừng, cũng… rưng rưng nước mắt

Chúng tôi lên Vườn Quốc Gia Lò Gò – Xa Mát vào một ngày cuối tháng 5. Cúp điện nên chị em văn phòng Ban Quản lý VQG tranh thủ đi thăm anh em ở chốt Lò Gò. Đã có vài cây mưa, cỏ đã lên xanh mát nhưng chưa lấp được nguy cơ cháy rừng. Ngôi nhà nhỏ ở chốt Lò Gò vui hẳn lên vì khá lâu mới được đón tiếp nhiều khách như vậy. Một anh bộ đội biên phòng còn trẻ ngỏn ngoẻn cười: “Ở đây quanh năm tụi em chơi với… khỉ và ngắm cây rừng, chẳng mấy khi đông người như vậy…”. Nhưng cái vui của anh bộ đội Biên phòng xem ra không thấm gì với niềm vui của những người giữ rừng “thực thụ”. Có dịp tiếp khách, mấy chàng trai vốn quen việc… củi lửa vội lo nấu cơm làm cá thết đãi khách thăm rừng.  

Theo một cánh tuần tra đường sông đi một vòng, mới thấy chuyện vất vả của những anh em nơi đây. Ngày nào cũng phải tuần một vòng, nhưng hễ nghe báo hay có động tĩnh gì, anh em lại phải xách áo lao ngay xuống sông. Có ghe máy, nhưng thường khi những người đi tuần tra chỉ dùng những chiếc xuồng nhỏ, chèo tay để tiện hoạt động. Khúc sông Vàm đầu nguồn xanh trong, nhìn hiền hòa như bất kỳ con sông nào khác, nhưng lại ẩn chứa những tai họa khó lường. Cột mốc nằm giữa, bờ biên giới của ai nấy giữ, những kẻ xấu bụng chỉ cần bơi vài sải nước đã tới VN, lên rừng và tuồn gỗ trộm cướp được xuống ghe. Nếu không, chúng thả gỗ trôi sông hoặc đánh chìm xuống lòng sông. Chưa kể, dưới lòng sông xưa kia vẫn có rừng cây vài mươi năm tuổi, bị chặt hạ hoặc gãy, nằm rải rác. Không khéo dò đường chèo chống là bị đâm thủng ghe như chơi. 

Tôi theo chân những người giữ rừng đi dọc vành đai biên giới. So với chừng 15 năm về trước, đi rừng theo kiểu cánh nhá báo chúng tôi là “sướng như vua” vì cung đường “huyết mạch” của rừng dài chừng 30 cây số về phía khẩu Xa Mát, bề ngang rộng 20 mét, có nơi được rải nhựa, có nơi rải đá phún đỏ như máu, phẳng lì không dằn xóc. Một bên đường là hàng cột điện thẳng như giữa phố. Nghe nói, tất cả những dây điện ngang qua rừng đều được bọc nhựa cẩn thận vì sợ có sự cố sẽ ảnh hưởng đến cây cối, chim thú trong rừng. Đây thực ra cũng là đường giao thông để cho đội phòng chống cháy rừng có điều kiện chữa cháy kịp thời, và chống lây lan nếu chẳng may xảy ra sự cố cháy rừng.

 Anh Nguyễn Thành Sơn, Tổ trưởng Tổ Quản lý Bảo vệ Vườn Quốc gia cho hay: mấy năm nay, tuy tình hình phá rừng lấy gỗ của “lâm tặc”, phá rừng làm rẫy (điều, cao su), săn bẫy thú rừng… của người dân địa phương và dân CPC có dịu đi chút ít, nhưng không phải là chấm dứt. Công việc của người giữ rừng là phải làm thế nào ngăn chặn, làm giảm thiểu tối đa những mất mát. Nói là nói vậy, nhưng với diện tích gần 20 ngàn héc ta rừng, trong đó có 45km đường biên giới giáp CPC, mà chỉ có 3 đội bảo vệ, chia ra 13 trạm, chốt với quân số dao động từ 50 – 55 người, thì quả là chuyện không đơn giản. Bởi vì, tuần rừng không giống như chúng tôi đi… xem rừng. Vào sâu trong rừng, cây to, bụi rậm, dây rừng giăng mắc… sẵn sàng “che chở” cho bọn tội phạm và… cất giấu những thân gỗ quý bị triệt hạ. Rừng quốc gia lại có một địa hình khá đa dạng: có suối, sông, có trảng cỏ và rừng ngập nước… nên mùa khô thì còn đỡ, mùa mưa, công việc tuần tra rất khó khăn. Lợi dụng mưa gió, lâm tặc lẻn vào cưa cắt, đốn hạ cậy và… cất giấu, chờ tới mùa khô mới quay lại mang đi. Người giữ rừng lại chỉ có trong tay những công cụ hỗ trợ quá ư… thô sơ: súng bắn đạn… cao su, roi điện, gậy và dùi cui. Cũng “may mắn” là những kẻ cắp thường né tránh lực lượng bảo vệ, nên những năm về sau, tuy các vụ xâm hại rừng vẫn còn đó nhưng các vụ đụng độ dẫn tới thiệt hại về người ít khi xảy ra.  

Anh Huỳnh Tấn Đạt, người đã gắn bó với rừng gần 15 năm nay, vẫn còn ấn tượng với trận hỗn chiến kinh hoàng năm 1997 giữa lực lượng bảo vệ rừng và người dân CPC sang trộm gỗ tại tiểu khu 25. Để đối phó với kẻ trộm có vũ khí, lực lượng biên phòng, kiểm lâm và bảo vệ rừng đã phải dùng biện pháp mạnh. Lúc đó Đạt mới gia nhập đội ngũ bảo vệ rừng. Thu nhập chỉ vừa đủ sống một cách tằn tiện, lại xa chợ, xa đường, thấy cảnh này Đạt chỉ toan bỏ việc. Nhưng nghĩ đi nghĩ lại, sức thanh niên mà cũng làm giống như những kẻ nhát gan khác, thấy khó là chạy thì thiệt hại sẽ không thể nào đo đếm được. Vốn là dân địa phương, và thật sự thương cảnh rừng  “đổ máu, trọc tóc” từng ngày, Đạt quyết định ở lại. Giờ, Đạt đang làm tổ trưởng của tổ bảo vệ khu vực nghiêm nhặt (rừng nguyên sinh), “cầm quân” 4 người khác, rà soát kiểm tra suốt 30km đường biên giới. Chuyện ngủ rừng là bình thường nếu phải phục bắt trộm hay xa quá không thể về ngay được. Nhưng Đạt nói, vì anh là dân địa phương nên dẫu sao còn đỡ. Có những anh em xa nhà, xa quê, cũng buộc lòng sống như bộ đội xa nhà. Thậm chí có anh vài năm liền không thể ăn tết với vợ con. Anh Vũ Minh Hiếu, quê tận ngoài Bắc, nói có năm cũng tính về thăm nhà từ trước tết để mang chút hương vị tết vào rừng vui với anh em. Không ngờ mới nửa đường đã phát hiện dấu vết bọn phá rừng nên đành quay trở lại. Lần đó, các anh em lần theo dấu vết suốt mấy ngày đêm và ngăn chặn kịp thời một vụ phá rừng lớn. Tổng cộng chúng có 49 người, 7 chiếc xe cù với đầu đủ dụng cụ cưa chặt. Nhưng anh em đã bắt lại được 28 người và 4 chiếc xe. Hóa ra chúng lợi dụng thời gian Tết, nghĩ anh em cuối năm lơ là mất cảnh giác mới lộng như thế.  

Nhưng bảo vệ rừng đâu chỉ chống lâm tặc. Ngoài chuyện tuyên truyền giáo dục ý thức người dân ủng hộ, đồng tâm giữ rừng, anh em còn nhiệm vụ phòng chống cháy rừng. Đây là nhiệm vụ vất vả nặng nề nhất. Vì hơn cả lâm tặc, một khu rừng bị cháy có nghĩa là toàn bộ hệ sinh thái khu vực đó cũng “tiêu” theo! Rừng Tây Ninh vốn là nơi nhạy cảm với lửa, nên suốt mùa khô, tinh thần anh em đều căng như dây đàn vì phải lo… “gác lửa”. 

*Những lãng mạn đáng yêu

Thu nhập ổn định nhưng không đáng kể so với… giá thị  trường, nơi ở tềnh toàng, không cần cửa nẻo, thức ăn đơn giản đến mức đáng ngại, phần lớn anh em ở các trạm, chốt… đều tự tăng gia sản xuất để có thêm rau, cá… xem giữa những bữa cá khô vốn đã trở thành món chủ lực. Mười ba chốt, trạm, có nơi có điện có nơi chưa, nhưng điều khiến anh em gắn bó với rừng chính là tình yêu vô vụ lợi với rừng, tình nguyện gắn bó cả cuộc đời với rừng chỉ vì họ khám phá nhiều điều thú vị ở rừng mà người khác không thể thấy. họ có thể kể vanh vách những loại rau trái của rừng, mùa nào thức ấy. Những con thú bé nhỏ nương náu trong bóng rừng trở thành “bạn bè chí thiết” đến nỗi vắng một con vật nào là các anh có thể nhận ra ngay. Những thay đổi dù thoáng qua, dù rất nhỏ của rừng cũng được các anh nắm bắt rất nhanh. Như vừa rồi, trong lúc đi tuần tra, các  anh ở trảng Tà Nốt phát hiện 2 cá thể sếu là lập tức báo ngay về cho Ban Quản lý. Người quan sát kế tiếp, bất kể đêm hôm, lặn lội “rình” lúc 3,4 giờ sáng mới chụp ảnh được cặp sếu, thế mà mừng như bắt được vàng.  

Đã có khá  nhiều người phụ nữ bị các anh “thu phục nhân tâm” để rồi lập nên một tổ ấm  hạnh phúc tại Vườn Quốc gia. Anh Lý Văn Trợ, Phó giám đốc Vườn quốc gia chỉ tay qua dãy nhà tập thể của Vườn mà cười: ban đầu tính làm nhà tập thể cho mấy ông tướng của cơ quan ở lại. Nếu anh chị nào ở cơ quan xây dựng gia đình và có ý phục vụ lâu dài, cơ quan sẽ cấp luôn cho căn đó… Nhưng mới đó, ngó lại mà không còn phòng… độc thân nào hết! 

Chúng tôi tỏ ra ái ngại, vì công việc cực khổ như vậy mà thu nhập chẳng có bao nhiêu, lãnh lương ra coi như hết sạch vì giá cả ở đây rất đắt. Nếu đi chợ, phải cách xa khoảng non 30 cây số. Biết được chuyện di chuyển khó khăn, người tiếp phẩm của 2 đồn Biên phòng 831 và Tân Phú thường ghé lại các trạm, để nhận “toa” đi mua thực phẩm giúp. Thấy chúng tôi băn khoăn, anh Sơn cười ha hả, giới thiệu với tôi một nhân vật: anh Tạ Văn Hùm, 37 tuổi, con trai của một người giữ rừng… không lương suốt hơn 30 năm trong rừng biên giới này. Ông vừa qua đời ít lâu. Đứa con, cảm thấy mình cũng thích… ở rừng như cha, nên xin vào làm bảo vệ!  

CẨM GIANG

hương rừng

*bài viết cho Báo TN, ra ngày 7.5.2011

HƯƠNG RỪNG

Tùy bút

Bóng cây Kơ-nia... Cây này còn được gọi là cây Cầy

             Chị bạn nhà văn, dân miền Tây, về ngụ cư tại miền Đông, trưa nọ, điện thoại réo: “Tới liền đi, chị cho ăn thử món này, lạ và ngon lắm!” Nghe cái giọng mời gọi đầy… kích thích đó, tôi phóng tới.

            Coi kìa! Chưa bao giờ tôi thấy chị hồ hởi như vậy. “Ngồi đi! Em biết trái này không? Ngon cực kỳ nhe. Từ nào giờ chưa biết, bữa nay được ăn lần đầu thấy ngon quá chừng ngon, mới kêu em đó! May không thôi uổng một đời làm dân Nam bộ!”

            Hóa ra, cái món khiến chị muốn chia sẻ đó là trái gùi… ướp lạnh, để đường ngọt ngay! Chị xúc cho tôi đúng 2 muỗng canh, bỏ vô cái ly thủy tinh be bé, y như một thứ mứt trái cây, và kể, đã phải mua mớ gùi rừng đó trên đường 30/4 với giá 60.000 đồng/kg, còn mắc hơn cả một vài loại trái cây ngoại nhập. Tức mình, tôi nói sẽ kiếm cho chị một thúng, ăn cho đã đời!

Tôi đã chạy rông suốt một ngày trời để đi tìm thúng gùi, rổ gùi ai đó bán trên phố, mà không thể tìm ra. Ông chủ vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát nghe tôi than, bật cười: “Đúng rồi. Giờ thì chị lên rừng may ra còn kịp thấy “nó” chớ vài bữa nữa thì hết mùa, không còn sót lại trái nào đâu!”

            Tôi quyết định đi rừng vào sáng hôm sau.

            Không hiểu sao, lúc nào tôi cũng có cảm giác háo hức trước hai tiếng “đi rừng”, cứ  như là đi hò hẹn với người yêu vậy. Lần này, tôi rủ thêm cô bạn đồng nghiệp.

Đêm trước, mưa. Mặt đất ẩm ướt. Trên cây, lá, nhiều chỗ còn đọng nước. mùi lá mục ngai ngái dưới chân người. Đã cuối mùa gùi, tìm mãi, thi thoảng chúng tôi mới bắt gặp những trái gùi vàng ươm lấp ló sau kẽ lá như bỡn cợt, vừa mời gọi vừa… bướng bỉnh không để rơi mình vào tay “địch”. Mỗi lần hái được một trái là mỗi lần hai chúng tôi vui sướng như trẻ con, lột vỏ ra “xử” ngay tức thì. Thật ra, trái gùi ăn ngon nhất phải là lúc mới hái, ăn ngay tại gốc như thế này. Trái chín vàng ươm, mềm mại, lột phần vỏ mỏng sẽ bày ra lớp thịt màu vàng nhạt hoặc vàng cam, ướt át, thơm ngát. Một mùi thơm rất… gùi dậy lên. Ai lỡ nếm thử rồi thì không thể quên. Lột một phần vỏ thôi, rồi bạn bóp nhẹ ngón tay để đẩy hết phần ruột gùi vào miệng, mới không bị dính nhựa. Lập tức, bạn sẽ nghe một vị chua thanh tràn vào lưỡi, đánh thức tất cả mọi giác quan của bạn. Sau đó là cái hậu ngọt mát, hấp dẫn, khiến ai đã ăn được một trái rồi là muốn ăn trái nữa, rồi trái nữa…Cái hương gùi kỳ lạ lắm. Nó thanh thanh mà ngọt ngào quyến rũ lạ lùng. Nhưng chỉ khi nào trái gùi được lột vỏ mới phát huy hết cái sự quyến rũ đó, nhất là khi người thưởng thức cố tình ngậm miếng gùi trong miệng vài mươi giây trước khi “ực” một phát đã đời. Nhớ là đừng có nhai gùi bằng… răng, không khéo sẽ bị ê ẩm cả hai hàm dù mới ăn vài trái.

Thấp thoáng trên nền xanh của rừng là những vạt hoa xay trổ trắng. Tôi ngóng lên một cây xay cổ thụ cao ngất mang đầy hoa trắng, như thể những cụm mây trên cao kia bay qua mỏi quá mà máng vào. Kỳ lạ. Thân cây vạm vỡ vậy mà hoa xay lại trắng muốt, nhỏ và dáng dấp thật đài các. Năm cánh hoa cong lại như những lọn lóc trước trán của các nàng công chúa trong các bức vẽ xưa, điệu đàng hết biết.

Bước chân chúng tôi sải qua những vạt rừng thưa thớt ở Trảng Tà Nốt. Nắng bắt đầu nóng rát trên lưng. Bất ngờ, anh bảo vệ rừng đi cùng chỉ cho chúng tôi xem những đốm đỏ trên cao. Trái trường! Cây trường đang sức lớn ven đường mòn đang kiêu hãnh khoe những chùm trái đỏ rực. Trái trường giống màu trái vải nhưng hạt lại giống hạt chôm chôm, trái nhỏ, cơm mỏng, ăn chua chua ngọt ngọt rất thú vị. Thật ra ngày nhỏ, trong xóm tôi cũng có cây trường, và người ta hay hái trái bán cho học trò. Nhưng bây giờ thì… tôi nhẩm tính, có hàng chục năm rồi tôi không nhìn thấy thứ trái cây gắn liền với tuổi thơ mình như thế.

Tôi nhìn thấy một vài chùm trái lạ trong đám lá ngang tầm tay. Trái đẹp, như trái cherry còn xanh. Anh bảo vệ rừng nói đó là trái nhãn óc. Trái tròn nhỏ bằng ngón tay cái mà cũng… phức tạp: có 4 múi như măng cụt, nhưng trái non thì các múi này ngọt ngọt, như mùi trái dừa nước. Còn già một chút, lại sừn sựt như sụn, nhai lẫn với lớp vỏ lụa, lại có mùi vị giống như hạt cây điệp nhiều nhà ở nông thôn hay trồng, chỉ để lấy bông chưng cúng những khi không mua được hoa ngoài chợ.. Dĩ nhiên ăn chả ngon lành gì, nhưng thú vị.

Bước chân ngẫu nhiên đưa tôi “lạc” vào một động toàn sim, mua. Bông tím lịm, trái ngọt ngào. Mùa này là mùa sim chín.  Những trái sim tím đen phơn phớt lông tơ màu bạc, khi túm tụm vào một chỗ tưởng tượng như mấy chú heo con làm bằng bột dịp trung thu, thật ngộ nghĩnh. Tôi được giới thiệu một món rượu sim độc đáo.  Cái này là do lớp “người lớn” đi kháng chiến bày ra đó. Cách làm cũng đơn giản: Sim hái về, phơi nắng cho hơi héo rồi cứ sắp một lớp sim một lớp đường cát vào trong keo hũ gì đó, chừng nửa tháng là có rượu uống. Rượu sim đằm, ngọt, không say, tạo cảm giác dễ chịu.

            Còn nhiều thứ hấp dẫn, níu chân người. Tỷ như vạt muồng hoa đào, nhìn xa dễ nhầm với màu hoa ô môi, sáng cả một góc rừng. Như những vạt trâm sắn trắng muốt rạng rỡ mà nếu không cầm những cái quả li ti rụng trắng dưới gốc thì tôi không hề nghĩ những vạt trắng trên cây đó là quả. Tỷ như những thứ lan rừng hình thù cổ quái đeo bám vào những thân cây cũng lạ lùng không kém, gây cho người một cảm xúc ngây ngất khó tả.

Bởi vậy, cứ mỗi lần đi rừng, là tôi lại cảm thấy mình… nghiện rừng thêm một chút. Bởi vì, đâu chỉ có những thứ trái cây quyến rũ người, rừng còn có những hấp lực khác mà chỉ khi nào tự mình trải nghiệm, tôi lại thấy tràn trề hạnh phúc và luôn muốn quay trở lại với mái nhà xanh khổng lồ đó.

CẨM GIANG

rừng gọi...

RỪNG GỌI

Nằm nghe rừng vọng tiếng rừng

Mời nhau thăm viếng đãi đằng một khi

Ừ, nghe rừng gọi mà đi...

Bữa nói phải đi rừng. Ban đầu chỉ tính đi bẻ gùi. Nhưng mà gùi hết mùa, chỉ còn một ít, mà cứng đầu, rung lắc cách gì cũng không chịu rụng. Bù lại, được hưởng nhiều thứ khác. Trên đây là hoa lành ngạnh.Cây đầy gai dưới gốc mà hoa thì mỏng manh, đẹp não nùng.

Đây là cây xay cổ thụ.. Nghe nói đến hai tháng nữa mới có trái ăn được. Giờ đang trổ hoa trắng cả góc trời.

Gùi lấp ló sau kẽ lá

Và rực rỡ mời gọi trên ngón tay...

Đây gọi là trái trường. Có người tưởng trái trường phải... dài lắm, hóa ra không phải. Tròn quay...

 Bạn có tưởng tượng ra cái gì trên thân cây này không? Lan rừng đấy. Thứ này có hoa cũng lạ lắm, mùa này chưa có.

Sim rừng

Thôi tạm vậy đi... Mai mốt rảnh sẽ khoe thêm.

thương nhớ Gùi xưa...

Thương nhớ Gùi xưa…

            Chị bạn tôi réo: Tới liền đi, chị cho ăn thử món này, lạ và ngon lắm! Nghe cái giọng mời gọi đầy… kích thích đó, tôi tới liền.

            Chị bạn đang phấn khích: Em biết trái này không? Ngon cực kỳ nhe. Từ nào giờ chưa biết. May không thôi uổng một đời làm dân nam bộ.

            -Vậy hả? Trái gì mà chị có vẻ khoái nó dữ vậy?

            -Gùi… nè, nè… chị ướp đường, để tủ lạnh, ngon hết biết… Thử nha, thử nha…

            Chị xúc cho tôi đúng 2 muỗng canh, bỏ vô cái ly thủy tinh be bé, y như kiểu sửa soạn làm một ly nước trái cây. Tôi ngăn lại, vừa thương chị, vừa tức cười.

            -Trái gùi mà chị làm kiểu này thì… chết cha gùi, còn gì!

            -Sao? Không ngon à? Chứ để nguyên trái lâu sợ hư… mắc lắm á, chị mua có nửa ký, để dành cho em một miếng đó…

            Chị nói cái giá làm tôi hết hồn: 60.000 đồng/ký. Ngay tại xứ rừng này mà gùi có giá vậy sao? Hỏi mua ở đâu, chị nói trên đường 30/4, bữa thấy bày bán ngay trên lề đường, lạ quá nên mua.

            Tôi tức mình: để em chạy kiếm cho. Gùi mà mắc dữ vậy sao ăn? Trái rừng mà. Với lại, ăn kiểu này không còn gì là hương rừng cả.

            Trái gùi ăn ngon nhất khi vừa mới hái. Dùng tay bóp nhẹ trái, lột lớp vỏ mỏng ra, sẽ lộ lớp thịt màu vàng nhạt hoặc vàng cam, ướt át, thơm ngát, còn vấn vít những dây tơ. Một mùi thơm rất đặc trưng của gùi dậy lên mà ai lỡ nếm thử rồi thì không thể quên. Lột vỏ rồi, cứ thế mà bóp nhẹ để đưa hết phần ruột trái gùi vào miệng. Miếng gùi chạm lưỡi, vị chua thanh thanh của nó đánh thức tất cả mọi giác quan của bạn. Sau đó là cái hậu ngọt mát, hấp dẫn, khiến bạn đã ăn được một trái rồi là muốn ăn trái nữa., rồi trái nữa… Cái hương vị gùi kỳ lạ lắm. Nó thanh thanh mà ngọt ngào quyến rũ lạ lùng. Nhưng chỉ khi nào bạn bẻ đôi trái gùi ra mới cảm nhận được cái quyến rũ đó, nhất là khi cố tình ngậm miếng gùi vài giây trước khi “ực” một phát đã đời. Người nào chưa biết ăn thì lại thấy phiền: vỏ trái tiết ra nhựa trắng, dinh dính, không khéo sẽ bị dính vào môi mép, hơi khó chịu. Cũng có người không chịu được vị chua của trái nên nhả ngay từ khi mới vừa nếm thử…

            Vậy mà…

            Tôi đã chạy rông suốt một ngày trời để đi tìm thúng gùi, rổ gùi ai đó bán trên phố, mà không thể tìm ra. Ông chủ vườn quốc gia Lò Gò -  Xa mát nghe tôi than, bật cười: Đúng rồi. Giờ thì chị lên rừng may ra còn kịp chớ vài bữa nữa thì hết mùa, không còn sót lại trái nào đâu! Gùi thì chỉ chín rộ có mấy tuần thôi, bỏ qua thì ráng đợi mùa sau.

           Tôi phải lên rừng thôi… Nếu bạn có lần nào nếm thử thứ trái cây có cái tên không đẹp, bề ngoài không hấp dẫn đó mà giá bán ngang ngửa với những loại trái cây ngoại nhập trên thị trường, sẽ hiểu tại sao tôi cứ quay quắt bỏ công đi tìm kiếm để khi không gặp, lại thở dài tiếc nuối như vừa thất lạc một người tình…